تحلیل و رتبه بندی عوامل ایجاد بافت فرسوده شهری؛ مطالعه موردی شهر اصفهان

بافت های فرسوده محدوده هایی از قلمرو شهری می باشند که در مواجه با برخی ویژگی های منفی در نظام شهرها، هستند. این محلات از انواع کمبود ها و مشکلات از قبیل فرسودگی های ظاهری و کالبدی، ضعف زیر ساخت ها و خدمات شهری، بزهکاری های اجتماعی و مشکلات فرهنگی و انواع معضلات اقتصادی رنج می برند. اصفهان بزرگترین شهر تاریخی ایران است که قسمت وسیعی از بافت قدیمی آن مورد فرسودگی واقع شده است. علاوه بر این بافت های دیگری از شهر نیز فرسوده اند. در این پژوهش به شناسائی و رتبه بندی عوامل اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و وضعیت های دسترسی به وجود آورنده بافت فرسوده شهر اصفهان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، و نرم افزار expert choice پرداخته می شود. این عوامل به همراه زیرشاخه هایشان مورد تحلیل و رتبه بندی قرار می گیرند. بر اساس تئوری های رفتار مصرف کننده و تولید کننده، افراد به اندازه کافی از بافت فرسوده مطلوبیت و منفعت کسب نمی کنند و امکان ادامه زندگی و فعالیت و انجام طرح های نوسازی، به سازی و بازسازی برای آن ها مقرون به صرفه نمی باشد. گرچه بافت فرسوده یک نتیجه غیرقابل اجتناب در محیط شهری است، اما می توان با سیاست های کارا این مشکل را حل نمود یا کاهش داد. مبنای سیاست های به سازی، نوسازی و بازسازی بافت های فرسوده در مناطق شهری و مداخله و سیاست گذاری در آن ها می تواند شناسائی علل و عوامل به وجود آورنده بافت فرسوده باشد. هم چنین رتبه بندی این عوامل می تواند موجب تمرکز و تخصیص بهینه منابع و فرصت ها بر روی مهم ترین عوامل گردد. پس از تحلیل و رتبه بندی عوامل، با استفاده از پرسشنامه های جمع آوری شده و نرم افزار expert choice، نتایج به دست آمده حاکی از آن است که، عامل اقتصادی مهم ترین عامل ایجاد بافت فرسوده می باشد. در مورد زیر شاخه های این عوامل، درآمد ساکنین مهم ترین عامل اقتصادی، عدم بومی بودن، مهم ترین عامل اجتماعی، عامل عدم مقاومت در برابر سوانح طبیعی، مهمترین عامل کالبدی وعامل پائین بودن دسترسی به زیرساخت های شهری مهم ترین عامل دسترسی در ایجاد بافت فرسوده می باشند.